WonenBreburg werkt aan een beter milieu

Dat is waar het volgens Marco Kessen, specialist Installatietechniek bij WonenBreburg, in het kort op neerkomt. Zijn passie voor duurzaamheid ligt hier aan ten grondslag en vol enthousiasme en gedrevenheid past hij dit toe in zijn werk en privé.

Marco kijkt verder dan installaties. Hij overziet graag het hele proces van transitie naar aardgasvrij en de weg naar CO₂-neutraal. Een proces dat ingegeven wordt door de overheid. Hij denkt na over het gegeven dat grondstoffen en fossiele bronnen opraken. Dit stimuleert hem juist extra om met duurzaamheid gecombineerd met circulaire aan de slag te gaan. Volgens hem iets waar we met z’n allen nú aan kunnen werken en voortdurend van elkaar kunnen leren.

Zijn visie is om samen, vanuit diverse disciplines, de koppen bij elkaar te steken en elkaar te blijven voorzien van informatie. Hij geeft aan dat de tijd dringt en geeft aan de rust te behouden. Om al tijdens de initiatieffase alles in een keer goed uit te werken, voordat er ver-, gebouwd of gerenoveerd wordt: “no regret”. Hard hollen heeft geen zin.

Allereerst, wat houdt jouw functie in?

Ik adviseer projectleiders, projectmanagers, strategen en collega’s van diverse afdelingen binnen WonenBreburg. Troubleshooting op gebied van techniek: installatietechnisch,  werktuigbouwkundig, en gebouw gebonden installaties. Ik houd de wet- en regelgeving,  technische kennis en ontwikkelingen en bewegingen op de markt bij. Daarnaast ben ik projectleider voor de inkoop van de energie gas en elektra groot en kleinverbruik. Ik beheer het contract en bewaak onze aansluitingen, communiceer met Enexis, Fudura, en Aenergie.  Ik neem deel in werkgroepen, waaronder de werkgroepen Warmtewet, bemetering en afrekening en bestek.

Wat is jouw doelstelling en missie?

Ik ben veel bezig met het inrichten en het inzichtelijk maken, wat het energieverbruik van een bestaand gebouw is of bij nieuwbouw zal zijn. Op technisch vlak betekent dit de energetische waarde van een gebouw tot op het kleinste detail in kaart brengen. Zodra een gebouw technisch en bouwkundig inzichtelijk is gemaakt, kan men de juiste beslissing nemen over welke installaties er geplaatst kunnen worden en wat er aan bouwkundige maatregelen genomen kunnen worden.

Waar kunnen we besparen, waar gaan we verduurzamen?

We werken met gemeenschapsgeld dus elke euro moet goed besteed worden. Duurzame installaties en energetische maatregelen,  de beschikbare duurzame installaties zijn nog redelijk duur. Gelukkig staan de ontwikkelingen niet stil.  De verhouding tussen inkomsten en uitgaven moeten in balans zijn en blijven. Het is mogelijk om in stappen naar CO₂-neutraal te gaan door maatregelen te nemen en een kijkje te nemen in de toekomst. Je kan pas aangeven waar je kunt besparen en verduurzamen als je je woningbezit energetisch en de factoren die invloed hebben op de prestatie van een bestaand gebouw goed in kaart hebt.

Ook bij nieuwbouw is het zaak al vanaf het begin goed nadenken over wanneer we welke en hoe, verduurzaming toepassen.

Mijn motto is: samenwerken met verschillende disciplines; bouw, techniek, overheid, gemeente, leveranciers en deze disciplines verbinden. Niet alleen lean werken maar ook lean denken.  Als ik links iets bedenk wat gebeurd er rechts en hoe gaat onze bewoner de gebruiker dit ervaren.

Nadat het project opgeleverd is, is het zaak het gebouw te blijven monitoren. Dus te kijken of de doelstelling gesteld in het begin ook tussentijds tijdens de exploitatie nog haalbaar is en blijft. En te kijken wat de adviseur geadviseerd heeft ook wel in de praktijk klopt. In control, zijn installaties goed inregelen en met elkaar laten communiceren. Wat ook niet onbelangrijk is, is dat bewoners en medewerkers worden gecoacht op het gebied van duurzaamheid en gebruik van de installaties in het huis. Vandaar dat ik ook aangeef dat een positieve stimulans ook mensen bewust en enthousiast maakt op weg naar CO₂-neutraal. Wat is nog mooier voor onze bewoners dat ze aangenaam, duurzaam wonen én ook een lagere energierekening hebben. Coachen is niet iets eenmalig, maar moet een lopend proces blijven.

Slimme meters

De afgelopen tijd ben ik vooral aan de slag gegaan met de uitrol van slimme meters van Enexis en Fudura, groot- en kleinverbruik. Bij de uitrol van slimme meters van Enexis ben ik projectleider geweest en voor eigen slimme meters collectieve stookruimtes die onder de warmtewet vallen de werkvoorbereider. Bij wisseling van gas- en elektrameter was mijn doel de bewoners zo min mogelijk te belasten en uitval installaties te voorkomen (met name de clusters die onder de warmtewet vallen) en ervoor te zorgen dat alles op een juist tijdstip binnen een vastgesteld tijdstip geregeld was. Ik heb hiervoor een pilot opgezet voor Enexis. Waarbij ik de regie en planning op me heb genomen. Dit was een groot succes geworden en Enexis past nu deze vorm van uitrol ook toe bij andere corporaties.

Hoe zie jij de overgang naar duurzaam in de praktijk?

Ik kijk naar de doelgroep: welke bewoner heb ik voor me? Is het een student, een gezin, een bejaarde? Ik kijk naar de energetische waarde van het pand, plaats zoveel mogelijk meters zodat  ik alles in kaart kan brengen om een gebouw tot het optimum te laten presteren, en daarbij betrekken en begeleiden we vanaf begin af aan de bewoner.

De ambitie naar aardgasvrij is daar een onderdeel van. Dit komt voort uit de miljoenennota van de overheid. Sommige dingen leggen zij ons op, andere zaken worden aan ons overgelaten op basis van vrijwilligheid. Voor ons komt dat neer op investeren in duurzame installaties en deze monitoren.

In onze sector wordt uitgebreid aandacht besteed aan de verduurzaming en het energiezuinig maken van de sociale huurvoorraad. Ik zou zelf eerst de woningen allemaal voor 2021 labelen en inzichtelijk maken. Geen gemiddeld label B maar C label, dat is de tussenstap. Dit is makkelijker haalbaar en dan zijn we toch ook op weg naar duurzaamheid, alle kleine stapjes helpen. Daarna de mogelijkheden bekijken om naar BENG, ZEN, of zelfs NOM of CO₂-neutraal te gaan. Alleen men moet zich vanuit de overheid goed realiseren dat je het bestaande woningbestand niet zomaar aardgasvrij kan krijgen, dan spreek je echt over NOM-woningen en de kosten die ermee gepaard lopen hoog op om een bestaande wijk NOM te maken.

Vermenigvuldig dat eens met je woningbestand. Ik denk niet dat dit haalbaar is. Ook vraag ik me af of er hoe het met de  grondstoffen gesteld is, is er bijvoorbeeld genoeg isolatiemateriaal zijn om heel Nederland en de rest van Europa goed te isoleren? De grondstofprijzen zullen zeker door schaarste gaan stijgen. Het wordt nog spannender als de overheid met het idee speelt om van vrijwilligheid naar verplichting te stappen. Een derde aspect is bijvoorbeeld ook de netwerkbeheerder, bij ons Enexis, zijn zij er klaar voor om elektrotechnisch de belasting  op de netwerken op te vangen.

Wat is er nu op de markt om aardgasvrij te realiseren?

Er is nu niet voldoende techniek op de markt om bestaande bouw echt aardgasvrij te maken. Er is altijd nog een kleine hulpbron op gas of elektrisch nodig. Het gaat niet alleen maar om de schil van de woning, de luchtregeling, de isolatie, de kabels de installaties het is een groot samenhangend geheel waar veel verschillende disciplines samen moeten gaan werken

Is de doelstelling van 2050 energieneutraal haalbaar?

Ja, ik denk het wel. Het hoeft niet allemaal nu, het kan ook gefaseerd. Er komen nu allerlei adviesbedrijven als paddenstoelen uit de grond. De zoektocht naar duurzaam speelt al lang. Veel mogelijkheden en variaties zijn al toegepast. Laten we deze verder uitwerken, in plaats van  telkens een nieuwe proeftuinen te creëren. Leer van andere corporaties – bedrijven – vastgoed ondernemingen. We hebben elkaar nodig om het hele procesgoed inzichtelijk te behouden. Nieuwbouw is een klein onderdeel van het geheel maar zal beslist meegenomen moeten worden. De grootste uitdaging ligt nog bij de bestaande bouw.

Wat is jouw visie op een aardgasvrije toekomst?

Het gaat er komen! Zeker in steden is er veel mogelijk: zonnepanelen, energieopwekingsmethodes collectief toepassen, de energie die niet gebruikt wordt verdelen met de buren. Collectief, grootschalig warmte opslaan en verdelen. De restwarmte van stadsverwarming moet ook duurzaam zijn, kolen kunnen echt niet meer, dat valt onder de term ‘vintage’.

Onderdeel van onze toekomst is ook dat we leren circulaire: grondstoffen hergebruiken omdat ze op raken. Ik werd getriggerd en raakte geïnspireerd door een lezing van Thomas Rau, ‘het pay per lux plan’. We gaan alleen nog betalen voor afgegeven hoeveelheid licht, net als gas en elektra. Het armatuur blijft van de leverancier, deze zorgt er telkens voordat bij vervanging het armatuur gerecycled wordt, we nemen dan alleen maar licht af. Zo blijf je altijd met de nieuwste technieken werken en houd je beschikbare de grondstoffen op niveau.

Hoe verandert de energiemarkt?

Energiebedrijven moeten ook meegaan in het geheel. Wij werken met Aenergie en Enexis. Als we minder gas gebruiken, gaan we meer elektriciteit gebruiken. Je krijgt veel hogere pieken in verbruik. Dat geeft hogere belasting op het netwerk en grotere kans op storing. Daar zijn de elektriciteitsbedrijven nog niet helemaal klaar voor.

We staan in de kinderschoenen van de transitie naar aardgasvrij. Het is op dit moment niet mogelijk om bestaande bouw helemaal aardgasvrij te maken. De uitdaging ligt erin om te kijken wat wél kan, hoe je je wél kunt voorbereiden op de toekomst, hoe gaan we het administratief vastleggen, hoe gaan we  circulair en hoe je dat integraal aanpakt. Ik ben heel blij dat ik hieraan mee mag werken. We hebben een taak om aan een beter milieu te werken zodat onze kinderen daar op hun beurt weer mee verder kunnen.

Ik zelf ben mijn huis aan het verduurzamen. Wat ik jammer vind, is dat ik 35 ampère aansluiting nodig heb, dus ga ik van 16 euro naar 60 euro per maand vastrecht. De overheid stimuleert verduurzaming. Zoals ik al aangaf als ik links iets bedenk, gebeurt er rechts ook iets. Niet alles is altijd goed doordacht.

Wat kunnen we verwachten van jouw presentatie op het event van 28 september?

Ronald van der Horst (van Aenergie) en ik brainstormen regelmatig over de transitie naar aardgasvrij en zo ontstond het plan om een event te organiseren rondom dit thema. Ik kijk naar hoe we mensen bewust kunnen maken, stimuleren en motiveren, naar het hele proces, miljoenen nota, overheid beleid, gemeentebeleid, corporatiebeleid, adviseurs, architecten, aannemers, uitvoerder onderhoud beheer, meerjaren onderhoud planning van gedrag tot techniek tot administratie enz enz .

Alle disciplines moeten betrokken worden, niet met ja-maar’s maar met stellingen hoe het wel kan. Elk gebouw is maatwerk. In mijn presentatie laat ik zien welk model ik bedacht heb, het blokkenmodel is bruikbaar voor verschillende disciplines, binnen de eigen organisatie kan ieder iedere discipline aanhaken, om met rust en goed inzicht de weg naar 2050 in te slaan. Geen weg met hobbels maar met mogelijkheden!