Door de oorlog in Oekraïne heeft het Russische aardgas plaatsgemaakt voor met name vloeibaar LNG uit de Verenigde Staten, Australië en Qatar. De gasmarkt speelt zich hierdoor niet alleen meer af op het Europese continent, het is een wereldmarkt geworden. Daarmee is de totstandkoming van de prijs flink ingewikkelder geworden. Hoe zit dat?
De vier verschillende stappen van de eerste aardgastoevoer tot en met de aankomst van de tanker in Nederland hebben allemaal hun invloed op de kostprijs. Met zoveel verschillende kostenelementen laat de totale kostprijs zich van tevoren maar moeilijk inschatten.
- Stap 1: aardgas komt aan bij de terminal
Basis voor LNG is gewoon aardgas, ‘feedgas’ genoemd. De prijs hiervan vormt het eerste deel van de LNG-kostprijs. - Stap 2: aardgas wordt vloeibaar LNG
Voordat het feedgas met een tanker mee kan, moet het vloeibaar worden gemaakt. Door koeling tot -162 graden Celsius krijgt LNG tot 600 keer minder volume, vergeleken met het feedgas. Hierdoor kun je per tanker zo’n 100 tot 150 miljoen kuub kwijt. De prijs van energie om het gas af te koelen, is een prijsbepalende factor. - Stap 3: LNG wordt per tanker vervoerd
Het type schip, de capaciteit, de charterkosten, de brandstofkosten en eventuele tolgelden – er zijn veel verschillende onderdelen die de prijs van de LNG-reis bepalen. Die kosten kunnen alle kanten opgaan. Kostte de LNG-reis van Amerika naar Europa een half jaar geleden nog zo’n 9 euro per megawattuur, nu ligt die prijs rond de 2 euro. - Stap 4: LNG wordt weer aardgas
Na aankomst van de tanker moet de vloeibare lading weer worden opgewarmd, zodat de LNG weer gas wordt. De opwarmkosten drukken op de kostprijs. Daarnaast moet het gas soms kort worden opgeslagen, voordat het in een gasnetwerk kan worden ingebracht – met kosten tot gevolg.
Kapers op de kust?
Behalve de kostprijs van de hiervoor genoemde stappen bepaalt ook de vraag naar gas naar welk land of continent de tanker koers zet. Vertrekt een tanker bijvoorbeeld vanuit Amerika, dan heeft het meer opties dan alleen Europa.
- Met Brazilië dichtbij lijkt het een aantrekkelijke aflevermarkt, alleen zorgen goed gevulde waterreservoirs ervoor dat de vraag naar gas voor het opwekken van elektriciteit laag is.
- Ook Japan is geen geduchte concurrent voor Europa: de tankerkosten zijn driemaal zo hoog, de tol van het Panamakanaal is fors, de Japanse gasvoorraden zijn meer dan op orde en het ziet ernaar uit dat kerncentrales weer worden opgestart.
- Enige concurrent voor deze LNG-lading uit Amerika is China. Gelukkig is daar de vraag naar LNG nog niet enorm gestegen. Mocht de Chinese industrie na alle coronarestricties opeens wel een groeispurt doormaken, dan kan de vraag enorm groeien. Gevolg: meer LNG-tankers koersen naar China.
Fragiele situatie
Hoe hard Europa ook inzet op alternatieve energievormen, voorlopig hebben we LNG nog hard nodig. Tot nu toe konden we over voldoende gas beschikken. Mede door een lagere vraag vanuit de industrie, minimaal winterweer en nauwelijks vraag uit andere werelddelen, zijn we er goed vanaf gekomen. Tweederde van onze gasopslagcapaciteit is zelfs nu gevuld, maar dat kan zo maar veranderen.
En vergeet niet: 70% van het LNG-wereldaanbod is al vastgelegd in langetermijncontracten waarbij de LNG-prijs de olieprijs volgt. Europa wil zo’n langetermijnverplichting nog niet aangaan en shopt op de kortetermijnmarkt. Wat dat voor gevolgen heeft, is nog onduidelijk. Het blijft sowieso spannend: betaalden we enkele maanden geleden nog rond de 25 euro voor een megawattuur uit LNG-gas, nu is dat bedrag alweer bijna verdubbeld. Aenergie en energiepartner Engie volgen de markt voor u op de voet.