De Rechtbank Amsterdam heeft een voorstel van een plaatselijke woningcorporatie afgewezen om een buurt aardgasvrij te maken. Volgens de rechter is onduidelijk in hoeverre de bewoners opdraaien voor de kosten. De uitspraak is belangrijk, omdat de overheid wil dat aardgasvrij maken valt binnen de woonlasten van huurders.
Het gaat om een rechtszaak aangespannen door huurders in de Wegener Sleeswijkbuurt in Amsterdam. In de wijk wil woningcorporatie Eigen Haard 157 sociale huurwoningen renoveren en tegelijkertijd aardgasvrij maken. Het gaat om portiekwoningen, verdeeld over vijf woonblokken, gebouwd in de jaren vijftig. Zestien woningen zijn inmiddels verbouwd, de rest moet nog, maar een deel van de huurders vindt dat er teveel onzekerheid is over de kosten.
De variant van aardgasvrij waar de corporatie voor kiest, heet nul-op-de-meterwoning (NOM-woning). Bij een NOM-woning wordt de oude woning goed geïsoleerd, komen er zonnepanelen op het dak en wordt het huis verwarmd door een warmtepomp. De zonnepanelen wekken de elektriciteit op die nodig is om de warmtepomp en huishoudelijke apparatuur te laten werken. De woning wekt zo evenveel energie op als jaarlijks wordt verbruikt: nul op de meter. Het is een bekende methode om woningen te verwarmen zonder aardgas. Sinds de eerste woning in 2013 is het aantal woningen ieder jaar verdubbeld, het totaal komt op 6.103 NOM-woningen.
De kosten voor energie die de huurder eerder kwijt was aan zijn leverancier, betaalt hij nu aan de corporatie ter compensatie voor het renoveren van de woning. Dit heet de energieprestatievergoeding (EPV). Het is de EPV waar de rechter nu over valt. Volgens de rechtbank zitten aan het plan van Eigen Haard zoveel onzekerheden, dat niet gegarandeerd kan worden dat de isolatie dusdanig veel energiebesparing oplevert, dat de woonlasten gewaarborgd blijven. De EPV is een veelgebruikt middel door woningcorporaties om een deel van de investeringen in het aardgasvrij maken van de woning terug te krijgen.
Zekerheid
Volgens de rechter kan de corporatie pas aan de huurders garanderen dat de isolatie zijn werk doet, als die isolatie is aangebracht en daadwerkelijk is gemeten of de energievraag van de woning daalt. Maar andersom geldt het dat een corporatie graag de zekerheid wil dat de kosten gedekt zijn, voordat het overgaat tot aardgasvrij maken. Eigen Haard kon de rechter niet overtuigen, ook niet toen het cijfers van soortgelijke verbouwingen liet zien. Dat is opmerkelijk, omdat het principe van gelijke woonlasten bij aardgasvrij juist gestoeld is op het vooraf kunnen aantonen.
Volgens de woordvoerder van Eigen Haard, Wim de Waard, is het in dit geval lastig te bewijzen dat de isolatie zijn werk doet, omdat het gaat om portiekwoningen. “Bij rijtjeshuizen is zoiets vooraf beter te bepalen dan bij woningen boven elkaar.” De uitspraak kan zodoende een tegenvaller zijn voor de gehele corporatiesector, zeker in de grote steden waar gestapelde bouw veel voorkomt.
Startmotor
43% van de Nederlandse woningmarkt bestaat uit huur, waarvan 69% in eigendom van corporaties. In het ontwerp-Klimaatakkoord is afgesproken dat de huursector de ‘startmotor’ wordt in het aardgasvrij maken van huizen in Nederland. De koepel van woningcorporaties Aedes wil die voortrekkersrol alleen vervullen als het financieel haalbaar is én binnen de woonlasten van huurders gerealiseerd kan worden. De uitspraak van de rechter laat zien dat corporaties die garantie écht moeten afgeven en zich er niet gemakkelijk vanaf kunnen maken.
Aedes laat weten de uitspraak “in breder perspectief” te bestuderen. Volgens De Waard wordt bekeken of Eigen Haard in beroep gaat tegen de uitspraak of een ander alternatief voor aardgasvrij verzonnen moet worden.
Bron: Energeia – Orla McDonald